Tegenwoordig kan je enkel nog optische rookmelders aanschaffen, ook wel foto-elektrische rookmelders genoemd. Het zijn rookmelders die op basis van een infrarood lichtstraal werken.
In de kern van zo'n optische rookmelder bevindt zich de meldkamer. Die meldkamer bevat een infrarood-zender, een aantal spiegeltjes, en een infrarood-ontvanger. Zolang de infrarood-straal van de zender tot bij de ontvanger geraakt, weet de rookmelder dat de straal niet onderbroken is en dat er geen gevaar is. Als er rook de meldkamer binnendringt, dan zullen rookdeeltjes deze infraroodstraal onderbreken. De straal geraakt dus niet meer tot bij de ontvangende sensor, en de rookmelder zal in alarm gaan.
Vroeger werden er ook ionische rookmelders geproduceerd en verkocht. Dat was zo tot begin de jaren 2000. Ionische rookmelders werken op basis van geladen deeltjes, die licht radio-actief zijn. Hun lading wordt beïnvloed door de aanwezigheid van rook, en een verandering in die lading zal dus een alarm laten afgaan.
Ionische rookmelders zijn erg milieuvervuilend door deze licht radioactieve componenten. Ze zijn erg lastig om bij einde levensduur van de melder (na 10 jaar) als afval te verwerken. Daarom zijn ionische melders wettelijk verboden in België: ze mogen niet meer geproduceerd, noch verkocht worden. Een ionische melder voldoet dan ook niet aan de Europese EN14604 norm voor rookmelders.
Het zou kunnen dat je nog rookmelders van het ionische type in je woning hebt hangen. In dat geval is het hoog tijd om ze te vervangen! Je kan ze ter verwerking binnenbrengen bij jouw lokaal recyclagepark.